Puonj: Chik Mar Angwen [CB73]

Giko/Gol

Giko mar puonj mar angwen (4) en ni mondo opunj chik mar (4) angwen kod riwruok mare kod ik sabato kod riwruok mar mor.

Dwaro:

1) Mondo onyisi nyithindo ni Nyasaye nowalo sabato.

2) Keto nyithindi mondo ong’e ni sabato ne olosnwa kaka mich (Mariko 2:27).

3) Mondo onyis nyithindo ni chik mar sabato eriw kod igni mag sabato kod riwruok magonot.

Buk mwawuoyo kuma ma

Wuok 20:8-11

Buge mago miyodogie

Chieng Sabato (No. CB21)

Chike Apar (No. CB17)

Mako gi wich

Wuok 20:8 – paruru chieng’ sabato kendo riteruru maler

Yiero mar gik mitimo

1) Kalenda mar jubilee maneno

2) Loso kalenda mar Jubilee kuom ruwo tigo 6 mar rangi machal kae achiel mar 7 rangi marambulu dibirio 7. Loso kwan mar 42 mar rangi machal kdo 7 marambulu, kod tigo maduong mar 50^th.

Fik mawarore:

1) Tol mayawre miruwo

2) Tigo 42 mar rangi ne nyathi ka nyathi

3) Tig 7 marambul ne nyathi ka kathi

4) Tigo 1 maduong ne nyathi ka nyathi

Chendro / chenro

1) Yaw kod lemo

2) Kal kuom puonj mar chak mar angwen kiketo nyithindo matindo somo bug muma kagiduto kiwinjo kendo gidwoko

3) Rang kodgi kalenda mar Jubelee kendo

4) Los Calenda mar Jubilee

5) Yaw kod lemo

Manyalo bedo epuonje:

(Penj mag nyithindo e ndiko madongo)

P1. Ang’omoyo warito sabato?

D. Sabato en kinde maler. Nyasaye dwaro mondo warite kinde duto (Wuok 20:8-11).

P2. “Sabato” tiende nang’o?

D. Tiende sa mar yueyo. Kendo tiendo ni mar “abirio”. Manyalo bedo odiyo chieng mar abiriyo mar juma, kata ochienge duto mar yweyo mar sirikal, kata dweye manyien mata ik sabato.

P3. Ang’o ma watimo ching’ sabato?
D. Wayweyo kuom tije wa. (Rapar mar Chik 5:14), somo wach Nyasaye, lame kendo paro gigo duto mabeyo masetimo nwa. En adiechieng yweyo netomo gik mawanyalo timo endalo auchile mag juma

P4. En chik mar adi maroto sabato yudore / lwarie?

D. Mar angwen.

P5. owinjore wait karang’o?

D. Owinjore wait mar ndalo auchiel e juma. Ok owinjore wabed gi tok teko samwoyo. Gimoro amora mwawayudo owinjo watim giteko wa duto (Ekle, 9:10). Owinjo wapuonjre tich katek seche duto kendo timo ber wa, maok oyiero tich. Owinjo bende waben kod gombo konyo jogo mawaro konyruok. Mane ne jok mawangeyo kata mawakia. Ber timomaber nijite to kik wauo kata wawuoth kod jok mawakia kapok wapenjo janyuol (3 Jn 1:5-7).

Eklesiates 9:10 Tim gik moko duto minyalo timo gichunyi duto, nimar e piny joma otho kama ibiro chidye. Onge paro kata ngeyo, kata rieko, kata tim moro amora.

3 Johana 1:5-7 Osiepe, in jaadiera kuom gimoro amora maatimo ni owete, kata kigin joma welo. Gisewuoyo kuom heranino enyim kanyakla mar Jo-Kristo man ka. Yie ikongyogi ewuodhgi kikowogi eyo malong’o ni Nyasaye mwatiyone, nimar negiwuok gidhi etich Kristo maok giyie kawo kony moro kuom joma oyie.

P6. Odiechineg ikruok en ang’o, to en karango?

D. Odieching kapok sabato ochopo e odieching ikruok ni dabato (Wuok 16:5) waluonge ni odiechieng ikruok.

Wuok 16:5 To chieng mar auchiel, kagitedo gima gisechoko, to giniyudni oromre diriyo gimafo michoko pile e odiechieng’ achiel.

Odiechiengwa mar auchiel en tich abich. Chiengni owinjo wanyiew chiembwa, waywe utwa kendo waik lepwa. Warit tijewa kendo waik chiembwa kaka nyalore (Wuok 16:23). Ma en kama mondo chow gi mon oywe kendo opuonjre kuom Nyasaye echieng sabato kaok gi kao saa mar tedo, rito ler, kod tije mamoko. Chwo bende owinj tiek tije gi kuom konyo mon kond nyithindo karitotogo odiechieng sabato.

Wuok 16:23 Mi nodwokogi niya ‘Ruoth Nyasaye osechiko kama: kiny en odiechieng’ yweyo, maen sabato mowal ni Ruoth Nyasaye. Kuom chiemo musechokogo, unyalo bulo mago mudwaro bulo kendo boko to modong’ oket tenge nyaka kiny.

P7. Bende sabato ne oloki obedo jumapil?

D. Jomoko wacho ni sabato neoloki jumapil kata niok owinjo warit sabato kata matin. To Nyasaye ok lokre kata mana samato mare.

Malaki 3:6 Ruoth Nyasaye omedo wacho niya. “An eruoth Nyasaye kendo ok olokre. Mano emomiyo un nyikwa jakobo pok urumo chuth. Useweyo chikena, miok urito, mana kaka kwereu noweyo. To koro ka aduogo ira toan bende anaduogi iru.

Yesu nowacho ni chik ok onorum nyaka duro rom. (Math 5:17-18) kora nyaka duto maondikie emuma tim nyak warit chike Nyasaye kendo rito sabato en achiel kuomgi.

Mathayo 5:17-18 Kik upar ni asebiro mondo aketh chik Musa kata ni mdondo aketh weche Jonabi, to asebiro mana ni mondo achopgi. ¹⁸Adier awachonu ni kapok polo gi piny orumo, to kata mana nukta achiel mar chik kata direachiel matin oknolal nyaka chopgik moko duto timre.

Onge dhano kata kanisa man kod teko mar loko chike mag sabato en ranyesi mar jo Nyasaye (Eze. 20:12).

Ezekiel 20:12 ne aketo ndalo mag sabato obed ranyisi mar winjruok ekinda kod mondo oparmigi ni an ruoth Nyasaye ema ayierogi mondo gibed maga.

Koro jogo marito jumapil maler ok orito chik Nyasaye. Yesu norito sabato, sape kod ndalogo mallet mag Nyasaye, kendo kata joote bende kata kod kanise mokwango. Owinjo wambe koro kik wayie kod jok mawacho ni “Sabato nolok jumapili” maok gima Nyasaye wacho emuma.

P8. Sabato en karang’o?

D.Odioching mar a biriyo en e chieng sabato. Mailuongo ni chieng tich auchiel ekalenda ma sani .Sabato pile en chieng mar abiriyo.

P9. Sabato chakore kara ng’o?

D. Sabato chakore chieng opodho chieng gombiambo kata sa mamudho donjo tich abich. Maseche maonge let maongonge boche polo. E Muma kama kaka ing’iyo ka odiechieng chakre katarumo (kaka chieng ringo) ok oyiengore e saa kata chuny otieno nyaka chuny odiochieng.

Sabato bende ok nyal sud kod odiechieng’ moro.

P10. Wachi/ful gik maok owinjo watim chieng sabato, kod nango’?

D1. Ok owinjore wachie e hotel chieng sabato. Ok owinjore wanyiew kata wa on gik moko chieng sabato (Neh 10:31).

Nehemia 10:31 kata jogo okelo gik ohala moko, kata cham moro amora chieng sabato to ok wangiep kuomgi chieng sabato kata chieng moro amora maler. Bang higni abiriyo abiriyo ok wanapur puothwa, kendo wanawe ji duto misingni gope.

D2. Ok owinjore wait eutewa kata mana e orundu.

Jeremia 17:2 kata mana tingo gik moko kagigolo eutegi kik giting’. Nyaka girit chieng sabato obed maler kaka ne ochiko kweregi, kendo kik giti tich moro chiengno.

Sabato en mowal mar Nyasaye. En odieng’ mane oyweyore bang chwech (Chakruk 2:2-3).

Chakruok 2:2-3 chieng mar auchiel Nyasaye notieko gik moko duto mane otiemo, ekane weyo tijene duto maonyweyo chieng mar abiriyo. Nogwedho chieng mar ariyo kendo nowale mondo obed maler, nikech chieng’no emano yeueyoe bang chueyo gik moko duto.

D3. Jonyuol kod komadongo mamoko ok owinj odhitich chieng sabato.

Wuok 20:8-11 “Paruru chieng sabato kendo uwale ne ruoth Nyasaye. Nyaka utitijeu kuom ndalo auchiel. ¹⁰ To chieng mar abiriyo en chieng yueyo mowal ni ruth Nyasaye ma Nyasachu. Chiengno un kaachiel gi yawuotu kod nyiu kata wasumbu ma chow gi mammon, kata jambu, kata mana jidak manie miechu kik titich moro amora ¹¹ Nimar ruoth Nyasaye nochweyo polo gi piny kod nam kaachiel gi gik moko duto manie igi kuom ndalo auchiel, kowale mondo obed maler.

D4. Nyithindo bende kik dhi skul. Mabende ikwano kaka tijewa mapile maok owinjore chieng sabato. Kata e odiechieng moro amora maler nikech watedo jupounjwa newan.

D5. Mamok manok owinjo watim en ng’io kata tugo tuke mag piem chieng sabato.

P11. Ang’o madimi wawedwaro timo magi?

D. Neno tuke nyiso ni jomoko tiyo mondo omorwa, kamano bende chalre eng’iyo TV. Tugo tuke mopangi magriwruok bende keto jochung, koch kod joma uso chiemo gi jotugo tiyo. Maok onyiso ni nyithindo ok nyal tugo tukgi matin mar mor.

D6. dhi eut neno “video” bende ok en gima owinjore chieng sabato waketuru jomoko tiyonwa manakaka dhi chieme hotel?

D7. Gimachielo mwawanyalo paro wetimo en T.V chieng sabato maok tamwa ngiyo kipindi moko mabeyo chieng’o en mana ni kik wangi TV. Odieching duto kaok watim gik mamiyo Nyasaye duong chieng sabato.

Isaya 58:13-14 Kaurito chieng sabato maler, maok itiyo tijeu uwegi, kendo kaok utimo gik ma un ema udwaro chieng’no, to uhulo ni chieng’no en chieng mor, kendo chieng mowal ni Ruoth Nyasaye, kendo umiyo ruoth Nyasaye duong kuom weyo loko oha;a kendo kuweyo weche mamono ¹⁴ to unubed moil kuom ruoth Nyasaye, kendo enoteru ewi piny kama otingor ka ulocho, bende enumiu mwandu mane osingore ni nomi Jakobo kwaru. Ruoth Nyasaye ema owacho kamano.

Matek kaka wanyalo owinjo wabed mabor kod ji, kuonde kod gik manyalo tamowa rito sabato. Wapuonore gigi kaka wamedo dongo ei ngeyo kod winjo chike mag Nyasaye. Ka watindo watimo kaka jonyuol chiko wa.

Jopuonjre Yesu neokayo oduma chieng sabaro miji igi owing kode kagi paro ni noketho chieng sabato. To Yesu nyiso wa ni enie Ruoth sabato ok ni ok owinjo warit sabato, to owinjo orite kaka notire no (Mat. 12:1-2) no puonjo ni wanyalo mana kao gik mawachamo chiengno to okni watiyo matek kawakeyo.

P12. Bende wanyalo loyo gik ma ochoponwa apoya nono chieng sabato?

D. (Luka 14:1-5) Nyisowa ni ber mondo walo gigo mabironwa apoya chieng sabato. Wanyalo dhi hospital kawahinyore kata watuo kata dhi konyre. Wakonyo joma ochando. To owinjo wa chan makwongo kanyalore. To seche moko aksident tomore kendo ji bedo matuo to chuno ni nyaka walo wechegi. Nyasaye ongeyo kendo yie ni nyaka wangi wechegi. Ma iluongo ni “rwath odonjo e bor”. En gima ok wachan to nyaka waloe kata chieng sabato.

P13. Owinjo wamor koso wakuu chieng sabato?

D. Sabato en odiechieng mor ok kuoyo. Owinjo wamor chieng sabato kawakelo mor eiod Nyasaye e sabato (Isa 58:13-14) sabato en chiwo mane Nyasaye omiyo wa. Ok wan mor sabato.

Mariko 2:27 Eka yesu nomedo wachi niyo, “sabato ne oketi nikech dhano, to dhano ne ok ochwe nikech sabato.

P14. Ere moko kuom gik mawanyalo timo chieng sabato?

D. Nitiere gik ma wanyalo timo maketo sabato thuolo mar mor. Nyiso ni wakao kinde kod juot wa kod joma orito sabato maler. Jonyuol bedo kod chenro mabeyo kod gigo ma nyithindo timo chiengno mar sabato. En gimaowinjore nyithindo tugo chieng sabato gi neno mor kuom chuec Nyasaye. Puonjruok kuom Nyasaye achiel mar adier kod chike ne ber mor. Magi gin gik maok watim kuom ndalo auchiel.

Rito sabato maler bende oriwo room mar jok mani kod par achiel kapo achiel kaporowach epuonjruok medo ngeyo yore mag Nyasaye. Ma opuonjo jod jaote mar Yesu, Paulo (Johibrania 10:23-25).

Owinjo waikre ne sabato kinde duto. jomatindo oyiengore kuom jonyuol mondo otimnegi. owinjo wakonyre uru, kend wanyis era kaka Yesu noherowa. Ownijo wadhi mbele kawapuonjore chiek Nyasaye kendo wawinjo gi.

(Luka 5:5-14) Nyiso wa kaka Yesu ne wacho niji mondo oluwe eka olok ngima gi maber eka gi kony ni, negi nyalo konyo jomoko timo kamano. Rka bende Yesu chango ngato mane ni kod two marach. Eka no puodhogo. Opuodho wa kendo oketo wabedo wachiegni kod woun mare kendo Nyasachwa.

Kanisa mar Nyasaye thin kendo owinjo warom kaka nyalore. Pile bere bedo Machiegni kod jok matimo gik ma watimo, kendo jok mangi wango. Osetem gengo lemo chieng’ sabato (odieochieng) mar 7 mabiro timore kendo ok owinjo waluor. Ka warito chike Nyasaye obiro rito wa.

P15. En didi mawabede kod sabato?

D. Dieching ejuma – sabato majuma kajuma

Dichiel edwe – dwe manyien

Kadichiel eiga – odieching maler / sepe.

P16. Bende dwe manyien kod nalo maler mag sao chalo kod sabato mar juma ka juma?

D. kamano. Duto gin thuolo maler

P17. Bende nitie sabato moro mayudore emuma?

D. Ik sabatp en iga mar yueyo mana kaka sabato

Tim. Jolawi 25:2-7 mondo onyis Jo. Israel niya “Ka asechopo e piny higni auchiel unyalo chwowo puotheu kendo loso yiende mag mzabibu kendo kayo chambu gi pono chambeu to higa mar abiriyo ei sabato maler mimiyogo Ruoth Nyasaye duong’ ma piny yueyo. Ehiga no kik uchwo kendo kik ulos yiendeu magmzabibu ma nyaka kendgi e yien mane ok ulosogo nikech en higa maler ma piny yeuoyore. To kata kamano gik mapiny ochiego ehik sabato nobed chiembu kendo chiembu wasombo machwa gi mamon.

Koro eiga mar abiriyo ewinjo wami lowi yueyo. Ma tiendeni kik wapidh gimoro ni pesa to wanyalo bedo kod orundu to ok owinjo wagen kuom chambwa ni peas e higani.

Ei ik sabato bende ok owinjo wa chiw tithe kaka pile to wanyalo chiwo mana chiwo. Iga ni bende waweyoni joma ni kod gope wa, tiendeni ok wapara nigi mondo gichulwa to wato wanyiso ni waseweyuo kendo gi onge gopwa kendo.

Kumbu kumbu la Torati 15:1-3 kwa mwisho wa kila mwaka wa Saba, kwa hiki namna ya kuachiliwa huru, kila mwana wata achilia kitu alicho soma kwa Jirani, ata wachilia jirini, ndungu yake, kwasababu Bwana atachilia, kwa waliyotoka mbali Utaachilia; lakini ingawaje na Ndugu yako mkono yataachilia.

Wakati wa mwaka wa Sabato tumeambiwa Kusoma Amri ya Mungu kwa Sherehe.

Rapar Mar Chik 31:10-13 Eka nochokogi kama “Bang higni abiriyo kahigni e higa miweyoe gope ekinde motiemoe sap kiche ka jo-Israel duto biro mondo olam Ruoth Nyasaye ma nyasachu kama abiro yieroe mondo nyinge obedie. Nyaka usom chudoni matek enyim gi duto. Nyaka uchok jiduto chow gi mon kod nyithindo kaachiel gi jo pinje mamoko modak kuomu gi winy chikno, eka gi puonjre luoro Ruoth Nyasaye ma Nyasachu ma magirit wechene duto maber. Tienge mabiro mapok ongeyo dak go e piny ma ibiro kowo ka usendado aora Jordan”

P18. Nitie ik sabato makende mabedo bang higni 50. Iluonge / nyinge ang’o?

D. Iluonge ik mor.

Tim – Jolawi 25:8-17 “Nyaka ukwan sabato abiriyo nyadibiriyo nyadibiriyo mag higni abiriyo tiendeni higni piero angwen gochichiko. Due apar, due mar abiriyo e higni ma en chiegni puodhruok uhugo tung epinyu duto. Kamano unuwal higa mar piero abich kugoyo milome mondo obed higa miweyoe jopiny duto thudo. Higano no bed higha mar mor mang’ato ka ngato nodogie thurgi kuom joodgi kik uchuoye kata kik ukae orowe kendo kik uponie mzabibu manyak nyaka eyien mane ok oloso ni mar en higa mar mor manyaka uwal maler ni Ruoth Nyasaye. Unu cham gik monyak, elowo. “Ehiga mar mor nogono ngato ka ng’ato nodog thurgi” kangato ngiew lap wadgi to kik ngato wuond wadgi nyaka kwan higni chakre mar mor makadho kendo nengo noket marom gi higni mabiro keyoe. ¹⁶ TO ka higni go ngeny to nochul nango mamalo to kagi nok to nochul nengo mapiny nikech cham mabiro kayo ema angiewo.

Kik ngato kuomu wound wadgi to mondo oluor nyasachu. Nikech an en eruoth Nyasaye ma Nyasachu. Koro eik mor wayueyo lowo kendo waduoko loeo newegi kadiponi wakawe ni kech gogi kata kajoot moro mouse nikech dhier. Bende wanguono ni jogope. Eiga ni bende wasumbini ni gonyo epinje ma gintie. Ndaloni waonge kod wasumbni to ndalo moro esigani to negintie kajomoko neok nyal chulogowi to enisogi kaka wasumbini ka ik mor nochopo to nigonyogi giwuok giweyo bedo wasumbini.

P19. Eiga mar sabato kata eik mor bende owinjo waparrne kata wabed kod to, kama chiemo kata pesa dhi wuok nimar ok wapidh cham mangeny?

D. Ooyo.

Tim – Jolawi 25:18-22 Rituru chikena kendo ulugi eka unudagi epinyno gi kwe. Lowo nochieg cham maunuchiem miyieng kendo unudag gi kwe. Kaponi upenjo gi ma obiro chamo e higa mar abiriyo kaok uchwoyo kata ok ukeyo to nodwoko kama. “Abiro guedhou e higa mar auchiel mipiny nochiegnu cham moromou chamo bang higni adek, kuchwoyo ehiga mar aboro to noyud kuchamo cham machon. Unucham cham machon nyaka chop uka cham ehiga mar ochiko.

Kawan kod konyuol morito sabato kod odira moko maler mag Nyasaye kendo puonjowa kuom Nyasaye achiel madieri, kod chikene to ogwedhwa. Padri, owalwa tiendeni opwadhi kod jonyuol kapok iromo ik batiso ei ringruok mar Yesu Kristo maen kanisa mar Nyasaye. Ngato kangato ni kod tichne Nyasaye mar rito sabato mare maler.

Tich Lwedo

Nyathi ka nyathi biro loso kalenda mar mor mar tigo, kalendani odwa chalore kod kalenda mar “kewono mar Pentecost ma kwano sabato abiriyo kod odiechienge 50 kaeto chieng pentecosti. Pogruok mantiere eni kor wa kweno kod iga maok odieochieng kaka ne watimo kod mor. Pentekosti – kod tigo. Koro wakwano igni mondo wachope ik mor. E kalenda mar kwano pentekosti, tigo marachar noching’ne odhieoching pentekosti eka kalenda mar ik mor tigo maduong moloyo moko ochung’ne higa mar mor kendo en kod rangi mopogore kod mamoko. Maen ranyisi kaka kalenda molosi owinjo ochal.

Penjo mamoko ne nyithindo madito.

Wantiere e higa mane sani ekalenda mar Nyasaye?

Chike idhi som didi kapok ochak iga manyien mar mor?

Ango mabiro chako e higa manyien mar mor?

Iga mar mor mane ma higa manyien mar mor biro bedoe?

Lor kod lemo

Chik Mar Angwen

Otasni yudore kao e worldwide web page